- Pierwszym etapem oceny ryzyka jest ocena klienta, o czym już pisaliśmy w innym artykule (link poniżej).
- Drugi etap oceny ryzyka związany jest już bezpośrednio z konkretną gwarancją. W tym przypadku ocenie podlega ryzyko uruchomienia gwarancji przez jej beneficjenta.
- Roszczenie z gwarancji najczęściej jest konsekwencją braku wywiązania się ze swoich zobowiązań przez podmiot, za który została udzielona gwarancja. Zdarza się jednak również, iż mamy do czynienia z nieuczciwym wezwaniem do zapłaty (tzw. unfair calling). Takie ryzyko również powinno być brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji przez gwaranta.
- Ten etap najlepiej będzie przedstawić na przykładzie gwarancji kontraktowych.
- Proces oceny ryzyka związanego z udzieleniem konkretnej gwarancji możemy podzielić na trzy jego składowe:
- ocenę ryzyka kontraktu,
- ocenę treści gwarancji,
- ocenę beneficjenta.
Ocena ryzyka kontraktu
- Oceniając ryzyko kontraktu, bada się przede wszystkim zdolność klienta do realizacji przedmiotu kontraktu i wywiązania się przez niego ze swoich zobowiązań umownych.
- Zazwyczaj ocenę opiera się tutaj na referencjach i informacji o dotychczas zrealizowanych umowach. Ryzyko niepowodzenia podczas wykonywania standardowej umowy, typowej dla danego klienta, jest zdecydowanie mniejsze, niż w przypadku projektu odbiegającego od dotychczasowych doświadczeń, realizowanego po raz pierwszy. Dotyczy to zarówno przedmiotu umowy, jak i skali oraz okresu realizacji. W sektorze budowlanym nietrudno znaleźć przykłady firm, które próbując swoich sił w nowych segmentach lub ambitnych projektach, poniosły porażki, niekiedy bardzo bolesne.
- Innym podejściem do tego zagadnienia jest indywidualna ocena możliwości wykonawczych danego podmiotu na podstawie analizy zaplecza maszynowego, kadry, dostępności surowców, materiałów, podwykonawców, itp. Dodatkowo badane mogą być również inne okoliczności związane kontraktem, np. sposób i bezpieczeństwo jego finansowania (ryzyko przerwania projektu). Warto mieć na uwadze, że proces takiej oceny jest zazwyczaj czasochłonny, zaś od analityka wymaga dużego doświadczenia i bogatej wiedzy specjalistycznej. Stąd też ten model oceny wydaje się mieć uzasadnienie w przypadku projektów większych lub odbiegających od standardowego biznesu klienta, gdy doświadczenie trudno potwierdzić referencjami.
Analizując ryzyko kontraktu, warto weryfikować również historię współpracy klienta z zamawiającym. Jeśli np. trwa ona od wielu lat i dotychczas nie prowadziła do sporów, szansa należytego i bezkonfliktowego wykonania danej umowy wydaje się większa, niż w przypadku pierwszej realizacji wspólnej dla obu stron.
- Kolejnym elementem badania kontraktu może być analiza rozłożenia ryzyk, związanych z jego wykonywaniem pomiędzy zamawiającego a wykonawcę. W szczególności istotna wydaje się być kwestia uregulowania konsekwencji okoliczności, na które wykonawca nie ma wpływu lub ma wpływ istotnie ograniczony. Może być to związane, np. z przedłużającym się okresem uzyskiwania koniecznych decyzji administracyjnych, niezbędnych pozwoleń, kwestii związanych z wywłaszczaniem gruntów, konieczności zmian projektowych, itp.
- Ważna wydaje się być ewentualna możliwość waloryzacji wynagrodzenia w przypadku znaczących zmian w kosztach realizacji kontraktu. Jest to szczególnie istotne w przypadku kontraktów długoterminowych, kiedy trudno jest wiarygodnie oszacować ceny niezbędnych surowców, materiałów, robocizny, czy też podwykonawców.
- Analizując kontrakt, warto również zainteresować się konsekwencjami, jakie mogą spotkać klienta w przypadku, gdyby dochodziło do uchybień w trakcie wykonywania umowy. Istotne jest, kiedy zamawiający może wypowiedzieć umowę z winy wykonawcy, jak też w jakich przypadkach i w jakiej wysokości mogą być naliczone kary umowne. Te okoliczności mogą mieć wpływ np. na późniejszą wysokość roszczenia z gwarancji.
Ocena treści gwarancji
- O ile zazwyczaj każdy z gwarantów ma swoje standardowe treści gwarancji, o tyle trudno mówić o standardowych treściach rynkowych. W obrocie funkcjonuje wiele wzorców gwarancji. Bardzo często zamawiający, tj. beneficjenci gwarancji, mają wypracowane swoje własne wymogi dot. warunków gwarancji i akceptują dokumenty odzwierciedlające je w pełni lub w znacznym stopniu.
- Stąd też bardzo często treści gwarancji podlegają indywidualnym ustaleniom i negocjacjom. Oczywiście każdorazowo treść taka jest wtedy analizowana i oceniana.
- W takim przypadku bada się zakres zobowiązań objętych gwarancją, zgodność warunków gwarancji z określonymi minimalnymi wymogami gwaranta (np. określenie limitów odpowiedzialności kwotowych i czasowych, wskazanie prawa i właściwości sądowej dla sporów wynikających gwarancji), czytelność i jednoznaczność jej zapisów (ewentualna ekspozycja na ryzyko sporów dot. interpretacji), ale również ocenia się ryzyko możliwości nadużycia gwarancji przez jej beneficjenta. W tym zakresie znaczenie mają m.in. zapisy wskazujące wymogi formalne, które musi spełniać żądanie zapłaty z gwarancji, czy też określające jakiego rodzaju oświadczenia lub dokumenty powinny towarzyszyć roszczeniu.
Ocena beneficjenta
- Ryzyko związane z osobą beneficjenta gwarancji dotyczy głównie jego sytuacji ekonomiczno-finansowej. W przypadku kontraktów wykonywanych na rzecz zamawiającego o słabej kondycji, ryzyko problemów z finansowaniem projektu i opóźnień w płatnościach rośnie. To zaś może mieć wpływ na realizację kontraktu przez wykonawcę oraz prowadzić do sporów pomiędzy stronami. W naturalny sposób rośnie wtedy również zagrożenie roszczeniem z gwarancji.
- Dodatkowo, w skrajnych przypadkach zamawiający, borykający się z problemami finansowymi może mieć większą skłonność do uruchamiania gwarancji w celu poprawy swojej płynności, wykorzystując pojawiające się okoliczności sporne.
- Jak widać proces oceny ryzyka związany z udzielaniem gwarancji może być dość złożony i wieloobszarowy. W zależności od rodzaju transakcji stopień szczegółowości badania zazwyczaj jest różny. Stosowane przez ubezpieczycieli metody podlegają ciągłej ewolucji i doskonaleniu, m.in. pod wpływem rozwoju technologicznego. W wielu aspektach szuka się automatyzacji, wykorzystuje nowe narzędzia i usługi. Z uwagi jednak na coraz szybciej zmieniającą się rzeczywistość i warunki rynkowe oraz nierzadko wieloletnie okresy obowiązywania gwarancji, ocena ryzyka w wielu wypadkach pozostaje sporym wyzwaniem nawet dla doświadczonych analityków.
Czytaj także:
Maciej Wiszniewski
Nasze ubezpieczenia
Gwarancje ubezpieczeniowe Allianz
Jesteśmy tu, by Ci pomóc
Ubezpieczasz w Allianz swoją firmę. Możesz skoncentrować się na swojej działalności, klientach i celach.
My dołożymy starań, aby pomóc Ci załatwiać sprawy związane z ubezpieczeniami – szybko i wygodnie - przez internet.
Wypełnij i wyślij formularz. Powiadomimy Cię o załatwionej sprawie.
My dołożymy starań, aby pomóc Ci załatwiać sprawy związane z ubezpieczeniami – szybko i wygodnie - przez internet.
Wypełnij i wyślij formularz. Powiadomimy Cię o załatwionej sprawie.
Ten materiał reklamowy ma charakter wyłącznie informacyjny, służy przybliżeniu zakresu ubezpieczenia i nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego ani rekomendacji do złożenia wniosku lub przyjęcia oferty umowy ubezpieczenia. Dokument ten nie stanowi wzorca umownego ani części umowy ubezpieczenia. Szczegółowy zakres i warunki ubezpieczenia regulują ogólne warunki ubezpieczenia wraz z załącznikami, właściwe dla tej umowy (dostępne na stronie Centrum dokumentów), w których znajdziesz postanowienia dotyczące m.in. składki, zakresu ubezpieczenia, ograniczeń i wyłączeń odpowiedzialności Towarzystwa Ubezpieczeń Allianz Życie Polska Spółka Akcyjna oraz warunków wypłaty i zasad obliczania świadczeń ubezpieczeniowych.
Towarzystwo Ubezpieczeń Allianz Życie Polska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Inflancka 4B, 00-189 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS: 0000002561, NIP 5260209975, REGON 010587003, wysokość kapitału zakładowego 95 480 000 zł; wpłacony: 87 267 500 zł. Tu znajdziesz pełne dane o spółce.
Ten materiał reklamowy ma charakter wyłącznie informacyjny, służy przybliżeniu zakresu ubezpieczenia i nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego ani rekomendacji do złożenia wniosku lub przyjęcia oferty umowy ubezpieczenia. Dokument ten nie stanowi wzorca umownego ani części umowy ubezpieczenia. Szczegółowy zakres i warunki ubezpieczenia regulują ogólne warunki ubezpieczenia wraz z załącznikami, właściwe dla danej umowy (dostępne na stronie Centrum dokumentów, w których znajdziesz postanowienia dotyczące m.in. składki, zakresu ubezpieczenia, ograniczeń i wyłączeń odpowiedzialności Towarzystwa Ubezpieczeń i Reasekuracji Allianz Polska Spółka Akcyjna oraz warunków wypłaty i zasad obliczania świadczeń ubezpieczeniowych.
Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji Allianz Polska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Inflancka 4B, 00-189 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS: 0000028261, NIP 525-15-65-015, REGON 012267870, wysokość kapitału zakładowego: 457 110 000 złotych (wpłacony w całości). Tu znajdziesz pełne dane o spółce.