Przerwa w ubezpieczeniu OC komunikacyjnym – konsekwencje prawne

Polisa  OC komunikacyjnego   (OC ppm) to dokument, który potwierdza zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych. Obowiązek jej zawarcia mają posiadacze pojazdów mechanicznych z nielicznymi wyjątkami. Standardowo umowę ubezpieczenia OC ppm zawiera się na rok, a potem należy ją odnowić – zwykle odbywa się to automatycznie, o ile opłacisz w całości poprzednią składkę. Składkę za ubezpieczenie OC ppm płaci się z góry za cały rok lub w ratach.  Wykupione ubezpieczenie ma chronić majątek przed odpowiedzialnością za szkody spowodowane przez posiadacza pojazdu (w związku z jego użytkowaniem). W ramach umowy ubezpieczenia OC ppm towarzystwo ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie osobom poszkodowanym w wypadkach i kolizjach. Dotyczy to zarówno tzw. szkód na osobie czyli uszkodzeń ciała, jak i szkód majątkowych czyli uszkodzenia innych pojazdów lub rzeczy należących do osób trzecich. Z tego ubezpieczenia pokrywane są koszty związane np. z naprawą samochodu, który został uszkodzony w zdarzeniu drogowym, którego sprawcą był ubezpieczony. Jeśli taka osoba nie miałaby ubezpieczenia OC ppm, wtedy ostatecznie jako sprawca musiałaby pokryć koszty z własnej kieszeni.

Mimo że OC ppm jest tak ważnym i obowiązkowym ubezpieczeniem, zdarza się, że kierowcy go nie posiadają. Z danych, które pochodzą z raportu Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego za 2020 rok (znajdziesz go na: www.ufg.pl), wynika, że po polskich drogach jeździło ponad 190 tysięcy samochodów, których posiadacze nie mieli polisy OC ppm. Liczba wystawionych w 2020 roku wezwań do zapłaty za brak OC ppm wyniosła 199 150. Wiele z nich dotyczyło tzw. przerwy w ubezpieczeniu OC ppm.

Przerwa w ubezpieczeniu OC ppm to sytuacja, w której odpowiedzialność cywilna posiadacza danego pojazdu mechanicznego nie jest objęta ochroną przez żaden zakład ubezpieczeń. Przerwa może trwać od kilku godzin do nawet kilku miesięcy czy lat. Z danych Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG) wynika, że najczęściej do przerwy w ubezpieczeniu OC samochodu dochodzi w wyniku nieznajomości przepisów prawa, a także niedopatrzenia właściciela pojazdu. Jako najczęstszą przyczynę braku ważnego ubezpieczenia OC ppm wymienia się:

●     wygaśnięcie umowy OC zbywcy pojazdu;

●     brak automatycznego wznowienia z powodu nieopłacenia pełnej składki OC za poprzednią umowę;

●     nie wykupienie ubezpieczenia OC ppm ze względu na to, że samochód nie jest używany.

Zgodnie z przepisami nawet jednodniowa przerwa w ubezpieczeniu OC ppm (a potocznie: OC samochodu) podlega opłacie, którą dalej – na potrzeby tego artykułu -będziemy nazywać również karą (mimo tego, że jest to pojęcie karno-prawne). Wysokość tej opłaty zależy od liczby dni, w których posiadacz pojazdu pozostaje bez ochrony. Warto tu zaznaczyć, że wytłumaczeniem takiego stanu nie może być ani to, że nie używasz samochodu na co dzień ani też to, że już długo nie był on używany. Nawet w takich sytuacjach Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG) nie odstąpi od wymierzenia kary. Należy też pamiętać, że zgodnie z art. 84. ust. 2. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych zawarcie umowy ubezpieczenia OC ppm mogą skontrolować:

●     policja,

●     straż graniczna,

●     Inspekcja Transportu Drogowego (ITD),

●     organy celne,

●     organy właściwe w sprawach rejestracji pojazdów

●     Inspekcja Ochrony Środowiska,

●     inne organy, które są uprawnione do kontroli ruchu drogowego,

●     Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.

W przypadku, gdy  organy te powezmą wątpliwości co do zawarcia umowy ubezpieczenia OC ppm,  powiadomią o tym UFG. W takich sytuacjach UFG wezwie Cię do przedstawienia dokumentacji, która potwierdzi to, że posiadasz ochronę w zakresie ubezpieczenia OC ppm. Jeśli nie masz takich dokumentów, konsekwencją będzie nałożenie kary przez UFG. Nie ustrzeżesz się tego, nawet jeśli ominiesz kontrole drogowe. UFG również dysponuje narzędziami, które pozwalają kontrolować przerwy w ubezpieczeniu OC ppm. Wykorzystuje do tego dane przekazywane przez zakłady ubezpieczeń, a także system tak zwanego „wirtualnego policjanta”.

Każda – nawet jednodniowa – przerwa w ubezpieczeniu OC ppm wiąże się z obowiązkiem poniesienia opłaty. Wysokość kary zależy od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

W 2022 roku przerwa w ubezpieczeniu OC ppm może kosztować posiadacza pojazdu od 201 do 9030 złotych. Ostateczna wysokość kary zależy od typu posiadanego pojazdu oraz liczby dni, w których nie był objęty ochroną.

Przewidziane opłaty:

●     do 3 dni – 1204 zł, od 4 do 14 dni – 3010 zł, powyżej 14 dni – 6020 zł w przypadku właścicieli samochodów osobowych;

●     do 3 dni – 1806 zł, od 4 do 15 dni – 4515, powyżej 14 dni – 9030 zł w przypadku właścicieli samochodów ciężarowych;

●     do 3 dni – 201 zł; od 4 do 14 dni – 502 zł, powyżej 14 dni – 1003 zł w przypadku właścicieli innych pojazdów.

Najwyższą karę poniesiesz niezależnie od tego czy przerwa w ubezpieczeniu OC ppm trwała 15 dni czy też 15 miesięcy lub dłużej. Każda przerwa w ubezpieczeniu OC ppm naraża jednak kierowcę nie tylko na konsekwencję, którą jest kara od UFG czyli naliczana przez ten urząd opłata. Jest też inne wymierne ryzyko - ryzyko konieczności poniesienia kosztów, które mogą powstać, jeśli spowodujesz wypadek. W takiej sytuacji wypłacone przez UFG świadczenia będziesz musiał zwrócić z własnej kieszeni. 

Najprostszym sposobem na uniknięcie opłąty za przerwę w ubezpieczeniu OC ppm jest zadbanie o to, by posiadać zawartą umowę ubezpieczenia OC ppm. Zwykle nie jest to trudne ponieważ co do zasady umowa odnowi się sama na kolejny rok, o ile opłacisz poprzednią składkę w całości. Przy zmianie ubezpieczyciela wystarczy natomiast pamiętać, aby nowa polisa zaczęła obowiązywać z chwilą wygaśnięcia poprzedniej.

Wpadki i pomyłki zdarzają się nawet najlepszym. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny może wykryć nawet kilkugodzinną przerwę w OC – co wtedy? Gdy „przydaży Ci się” kara od UFG czyli gdy otrzymasz pismo o obowiązku uiszczenia opłaty, nie ignoruj go. Jeśli wezwanie zostało wystawione przez pomyłkę, należy to jak najszybciej wyjaśnić. Wtedy wyślij po prostu do UFG dokumenty, które  potwierdzą, że nie masz przerwy w ubezpieczeniu OC ppm. Do wyjaśnienia dobrze załączyć jeden z poniższych dokumentów:

●     dowód zbycia auta, np. umowę sprzedaży,

●     dowód zawarcia ubezpieczenia pojazdu do dnia jego sprzedaży,

●     dokument potwierdzający, że auto zostało wyrejestrowane.

Może się zdarzyć, że faktycznie należy się opłata na rzecz UFG. W takiej sytuacji również nie ignoruj wezwania. Roszczenie z tytułu opłaty (a potocznie: kara)przedawnia się co do zasady po 3 latach od dnia kontroli, nie później jednak niż z upływem 3 lat od ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym nie spełniono obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego. Do tego czasu UFG ma czas, by ją wyegzekwować - do tego wraz z odsetkami. Gdy odbierzesz wezwanie do zapłaty od UFG, możesz się od niego odwołać. Masz na to 30 dni. W piśmie odwoławczym należy wskazać przyczynę przerwy, a także udokumentować jej prawdziwość. Jeśli powołujesz się np. na trudną sytuację materialną, poprzyj to na przykład informacjami z ośrodka pomocy społecznej, informacją o dochodach z ZUS-u, od pracodawcy czy z urzędu pracy. Możesz też przedłożyć zaświadczenia o długach albo protokół o stanie majątkowym.

Bez względu na powód, który podasz, UFG nie zawsze zgadza się na umorzenie lub ulgę w spłacie . Może zaproponować inne rozwiązania, jak zmniejszenie wysokości kary, przesunięcie terminu jej płatności czy rozłożenie na raty. Dzieje się tak jednak tylko wtedy, gdy faktycznie możesz podać ważne powody, dlaczego doszło do przerwy w ochronie OC ppm. Zwykłe zapomnienie nie będzie uznane za taki powód.

Wielu kierowców, którzy mają przerwę w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, zastanawia się też, jak ona wpłynie na posiadane zniżki. Okazuje się, że ta “ubezpieczeniowa bezczynność” może w niektórych towarzystwach powodować pewne konsekwencje. Pod tym pojęciem kryje się utrata zniżek w OC za bezszkodową jazdę. Oznacza to, że zapłacisz wyższą składkę za zawarcie nowej umowy ubezpieczenia OC ppm za wykupienie nowej polisy zapłacisz więcej. Warto jednak pamiętać, że nie zawsze tak musi być. Aby uniknąć wyższej składki zaubezpieczenie, wystarczy wybrać zakład ubezpieczeń, w której dotychczasowe zniżki nadal będą honorowane.