Wszystkie kategorie prawa jazdy w Polsce. Czym się różnią?

Polskie przepisy przewidują aż 16 kategorii prawa jazdy, z czego do najpopularniejszych należą kategoria A, B i C. Jakiego rodzaju prawa jazdy potrzebujesz, aby zasiąść za kierownicą samochodu osobowego czy samochodu z przyczepką? Które uprawnienia pozwolą Ci kierować motocyklem, a które pojazdem powyżej 3,5 tony?

Dowiedz się, jakie są kategorie prawa jazdy oraz jakie wymagania trzeba spełnić, aby zdobyć każde z nich. 

Spis treści:

1.  Prawo jazdy kategorii B i inne – kiedy możesz zdobyć uprawnienia? 
2.  Jakie są kategorie prawa jazdy? 
3.  Co grozi za jazdę bez prawa jazdy lub aktualnego OC? 

Prawo jazdy kategorii B i inne – kiedy możesz zdobyć uprawnienia?

Możliwość jazdy autem kojarzyć nam się może z koniecznością osiągnięcia pełnoletniości i rzeczywiście – do prowadzenia samochodów osobowych wymagane jest ukończenie 18 lat, natomiast kurs jazdy można rozpocząć już na 3 miesiące przed urodzinami. Taki wymóg wieku dotyczy jednak kategorii B, odnoszącej się do prowadzenia samochodu  – w przypadku innych konieczne może być np. ukończone 16 albo 21 lat. Wszystko zależy od tego, którą kategorię prawa jazdy chcesz uzyskać. Sprawdź, jakie są wymagania w poszczególnych przypadkach. Jeśli chcesz ubiegać się o prawo jazdy w pierwszej kolejności musisz założyć Profil kandydata na kierowcę, i uzyskać numer PKK.

Jakie są kategorie prawa jazdy?

Wspomniana kategoria B jest najpopularniejsza i kojarzy się nam z uprawnieniami do jazdy samochodami osobowymi. W praktyce, mając taki dokument, możemy prowadzić wiele różnych pojazdów. A przecież są jeszcze kategorie prawa jazdy, na przykład na motocykl, ciężarówkę i inne pojazdy. Na początek kategorie prawa jazdy na motor:

• Kategoria AM – od 14 lat. Mając takie prawo jazdy, możesz kierować motorowerem, czterokołowcem lekkim (np. quadem) lub zespołem pojazdów, tzn. wspomnianymi pojazdami połączonymi z przyczepą (tylko w Polsce).
• Kategoria A1 – od 16 lat. Obejmuje pojazdy z kategorii AM, a do tego motocykl trójkołowy o mocy do 15 kW, a także motocykl o pojemności skokowej silnika do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg.
• Kategoria A2 – dla osób pełnoletnich. Obejmuje pojazdy z kategorii AM, a także motocykl trójkołowy o mocy do 15 kW. Posiadacze takiego prawa jazdy mogą również jeździć motocyklem, który spełnia następujące warunki: ma moc do 35 kW i stosunek mocy do masy własnej do 0,2 kW/kg oraz nie powstał on w wyniku wprowadzenia zmian w pojeździe, którego moc przekracza dwukrotność mocy tego motocykla. Dodatkowo kategoria A2 uprawnia do kierowania wymienionymi wyżej pojazdami połączonymi z przyczepą (w Polsce).
• Kategoria A – jeśli od co najmniej 2 lat masz prawo jazdy kategorii A2, to do posiadania prawa jazdy kategorii A wymagane jest ukończenie 20 lat. W przeciwnym wypadku należy mieć ukończone 24 lata. Mając takie prawo jazdy, możesz jeździć dowolnym motocyklem, pojazdami z kategorii AM i wymienionymi pojazdami połączonymi z przyczepą (w Polsce).  

• Kategoria B1 – od 16 lat. Umożliwia jazdę czterokołowcem (np. dużym quadem) i pojazdami z kategorii AM.
• Kategoria B – tę najpopularniejszą kategorię mogą mieć osoby, które ukończyły 18 lat. Daje ona uprawnienia do prowadzenia m.in. pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) do 3,5 tony (poza autobusem i motocyklem), pojazdów z kategorii AM, ciągnika rolniczego (w Polsce), pojazdów wolnobieżnych (np. walca, w Polsce).
• Kategoria B+E – od 18 lat. Umożliwia prowadzenie zespołu składającego się z pojazdu kategorii B i przyczep o DMC do 3,5 tony, ciągnika rolniczego i przyczepy lub przyczep (w Polsce), pojazdu wolnobieżnego i przyczepy lub przyczep (w Polsce).
• Kategoria C – od 21 lat. Pozwala na kierowanie pojazdami o DMC powyżej 3,5 tony (np. dużą ciężarówką), poza autobusem, a także m.in. zespołem składającym się z pojazdu wolnobieżnego lub ciągnika rolniczego i lekkiej przyczepy o masie do 750 kg.
• Kategoria C1 – od 18 lat. Dotyczy m.in. pojazdów o DMC powyżej 3,5 tony do 7,5 tony, poza autobusem.
• Kategoria C1+E – od 18 lat. Daje możliwość prowadzenia m.in. zespołu pojazdów o DMC do 12 ton składającego się z pojazdu kategorii C1, który ciągnie, i przyczepy.
• Kategoria C+E – od 21 lat. Uprawnia do prowadzenia zespołu pojazdów składającego się z pojazdu kategorii C i przyczepy, ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep (w Polsce) albo pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep (w Polsce).
• Kategoria D – od 24 lat. Tej kategorii prawa jazdy potrzebujesz do prowadzenia autobusów.
• Kategoria D1 – od 21 lat. Mając takie uprawnienia, możesz prowadzić m.in. autobus, ale o długości do 8 m, który jest przeznaczony do przewozu maksymalnie 17 osób łącznie z kierowcą.
• Kategoria D1+E – od 21 lat. W tym przypadku możesz prowadzić zespół złożony z pojazdu z kategorii D1 i przyczepy, ciągnika rolniczego i przyczepy lub przyczep (w Polsce) albo pojazdu wolnobieżnego i przyczepy lub przyczep (w Polsce).
• Kategoria D+E – od 24 lat. Daje uprawnienia do prowadzenia zespołu składającego się z pojazdu z kategorii D1 i przyczepy, a także pojazdu wolnobieżnego lub ciągnika rolniczego i przyczepy lub przyczep (w Polsce).
• Kategoria T – od 16 lat. Ta kategoria wystarczy, jeśli chcesz prowadzić ciągnik rolniczy, pojazd wolnobieżny, zespół składający się z ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego i przyczepy lub przyczep, i pojazdów z kategorii AM.
• Tramwaj – jak sama nazwa wskazuje, kategoria ta umożliwia prowadzenie tramwaju, a dostępna jest dla osób, które mają co najmniej 21 lat.

Wiesz już, jakie kategorie prawa jazdy mamy w Polsce. W każdym przypadku obowiązują inne wymagania, jeśli chodzi o uzyskanie uprawnień. Odmienne zasady obejmują kategorie prawa jazdy A, B, D i pozostałe.

Pamiętaj, że w Polsce każdy posiadacz pojazdu mechanicznego powinien obowiązkowo ubezpieczyć go w ramach OC. Sprawdź, ile będzie Cię kosztować ubezpieczenie samochodu osobowego.

Co grozi za jazdę bez prawa jazdy lub aktualnego OC?

Obecnie w Polsce nie ma obowiązku wożenia przy sobie prawa jazdy – przepis o tym mówiący wszedł w życie 5 grudnia 2020 roku. Natomiast nie można kierować pojazdem, jeśli nie ma się do tego uprawień. Od 2022 roku zaostrzone zostały kary, które nakładane są na prowadzących auta, którzy łamią przepisy. Co grozi za jazdę bez prawa jazdy? Otóż efektem kierowania pojazdem na drodze publicznej, w strefie ruchu lub strefie zamieszkania bez uprawnień może być kara aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny w wysokości co najmniej 1500 zł.

Prowadzący samochód nie musi mieć również przy sobie potwierdzenia zawarcia polisy OC – wystarczy, że jego auto jest ubezpieczone. Natomiast w przypadku gdy kierowca nie dopełnił obowiązku zawarcia umowy OC, musi się liczyć z karą, którą nakłada Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Jej wysokość jest uzależniona od rodzaju pojazdu, czasu przerwy w ochronie i minimalnego wynagrodzenia, które obowiązuje w danym roku. W 2022 roku posiadacz samochodu osobowego może zapłacić:

• 1200 zł – w przypadku przerwy w OC do 3 dni,
• 3010 zł – jeśli trwała ona od 4 do 14 dni,
• 6020 zł – w przypadku przerwy powyżej 14 dni.

Ponadto pamiętaj, że jeśli bez OC spowodujesz wypadek czy też kolizję, to szkodę będziesz musiał naprawić docelowo z własnych środków. Dlatego warto monitorować, do kiedy ważna jest Twoja polisa i czy na pewno automatycznie się przedłuży.

Źródła:

 https://www.gov.pl/web/gov/kategorie-prawa-jazdy

http://slupsk.szkolapolicji.gov.pl/download/304/234170/UstawaRD.pdf