Darowizna samochodu – umowa, formalności – wszystko, co warto wiedzieć

Darowizna samochodu stanowi powszechnie stosowaną formę przeniesienia własności pojazdu. Co więcej, dopełnienie wszystkich formalności związanych ze sporządzeniem tego typu umowy nie powinno sprawiać większych trudności. Warto jednak pamiętać o dotrzymaniu określonych terminów m.in. zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego, wydziału komunikacji i ubezpieczalni. Podpowiadamy, jak powinna wyglądać umowa darowizny pojazdu i w jakich okolicznościach można liczyć na zwolnienie z podatku, a także jak przerejestrować auto, które otrzymaliśmy wskutek darowizny.

Spis treści:

1. 
   Czym jest darowizna samochodu?
2. 
   Jak powinna wyglądać umowa darowizny samochodu?
3. 
   Umowa darowizny połowy samochodu
4. 
   Zgłoszenie darowizny w urzędzie skarbowym
5. 
   Zgłoszenie darowizny samochodu do wydziału komunikacji i przerejestrowanie auta
6. 
   Zgłoszenie darowizny ubezpieczycielowi

Czym jest darowizna samochodu?

Umowa darowizny samochodu jest bardzo popularnym sposobem na bezpłatne przekazanie własności pojazdu. Najczęściej taki dokument sporządzany jest przez członków rodziny, w ramach którego darczyńca (np. rodzic) zobowiązuje się oddać swoje dotychczasowe auto obdarowanemu (np. dziecku). 

Zgodnie z art. 890 Kodeksu Cywilnego takie oświadczenie powinno być złożone w formie aktu notarialnego, niemniej umowa darowizny samochodu bez zachowania tej formy również staje się ważna, jeśli doszło do przekazania własności.

Jak powinna wyglądać umowa darowizny samochodu?

Pomimo tego, że akt darowizny samochodu nie musi być spisany z udziałem notariusza, to umowę należy sporządzić w formie pisemnej. Dodatkowo musimy pamiętać o umieszczeniu w dokumencie wszystkich niezbędnych informacji (dotyczących zarówno darczyńcy, jak i obdarowanego), a także daty przekazania i wartości pojazdu.

Decydując się na przekazanie własności, warto skorzystać ze wzoru umowy darowizny samochodu. Dokument ten powinien zostać sporządzony w dwóch egzemplarzach – dla darczyńcy i obdarowanego.

Co więcej, taką umowę można stworzyć nawet odręcznie, istotne jest jednak, aby jej treść zawierała wszystkie potrzebne zapisy.

Umowa darowizny połowy samochodu

Co istotne, darowizna nie musi dotyczyć całego pojazdu, a tylko określonej części udziału w jego własności, np. połowy. Kwestię tę należy oczywiście uwzględnić w trakcie sporządzania opisywanego wyżej dokumentu. 

W umowie darowizny np. połowy samochodu trzeba określić procentowy udział we własności, który przekazywany jest obdarowanemu (w tym przypadku byłoby to 50%).

Umowa darowizny samochodu w przypadku dwóch właścicieli

Samochód, który stanowi przedmiot darowizny, może należeć do dwóch właścicieli. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby został on przekazany obdarowanemu. W umowie muszą się jednak znaleźć informacje o obu właścicielach – ich dane osobowe, a ewentualnie procentowy udział we własności. W przypadku gdy umowa darowizny samochodu mającego współwłaścicieli będzie zawierała dane tylko jednego z nich, jest nieważna. Nie ma takiej możliwości, aby w taki sposób przekazane było prawo do pojazdu.

Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, aby posiadacz części samochodu przekazał ją obdarowanemu. Zgodnie z kodeksem cywilnym może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych właścicieli. Nie potrzebuje do tego niczyjej zgody, natomiast umowa darowizny współwłasności samochodu musi zawierać informację o tym, że przekazywane jest prawo do 50 proc. pojazdu. W takim przypadku nie jest wymagany podpis osoby, która ma pozostałe 50 proc. praw. Kodeks cywilny nie stawia takiego wymogu.

Natomiast, jeśli obdarowany ma otrzymać 100 proc. praw do pojazdu, to wtedy umowa musi zawierać dane obu współwłaścicieli. Pod dokumentem muszą znaleźć się ich podpisy. 

W innym scenariuszu samochód stanowiący własność jednej osoby, może stanowić darowiznę dla dwóch innych. W tym przypadku ważne jest doprecyzowanie w umowie darowizny, czy obdarowani otrzymują po 50 proc. udziału, czy np. jeden 30 proc., a drugi 70 proc.

Zgłoszenie darowizny w urzędzie skarbowym

Po zawarciu umowy obowiązkiem obdarowanej osoby jest zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego. W zależności od tego, do której grupie podatkowej (I, II czy III) darczyńca należy, podatek od darowizny samochodu będzie wyliczany na innych zasadach.

Darowizna samochodu w rodzinie. Zgłoszenie darowizny i zwolnienie z podatku

W sytuacji, gdy do przekazania samochodu dochodzi pomiędzy członkami bliskiej rodziny (tzw. I grupa podatkowa), możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Mowa m.in. o współmałżonkach, dzieciach, rodzeństwie czy rodzicach. Aby zostać zwolnionym od podatku, obdarowany musi dokonać zgłoszenia darowizny do właściwego urzędu skarbowego.

W tym celu konieczne jest wypełnienie formularza SD-Z2. Ile czasu taka osoba ma na zgłoszenie darowizny? Wymieniony formularz należy złożyć w ciągu 6 miesięcy od daty przekazania samochodu. Wyjątek stanowią darowizny, które nie przekraczają kwoty wolnej od podatku (w 2021 roku to kwota 9637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej, czyli np. małżonek, syn, córka, wnuki, matka, ojciec, rodzeństwo). Wówczas nie ma obowiązku zgłaszania tego faktu do naczelnika urzędu, pod warunkiem, że w ciągu ostatnich 5 lat łączna wartość świadczeń od danego darczyńcy nie przekracza wspomnianej kwoty.

A co, jeśli do zgłoszenia darowizny dojdzie po terminie? W takiej sytuacji obdarowany będzie musiał liczyć się z opłaceniem podatku od nadwyżki (czyli od różnicy między kwotą wolną od podatku a wartością auta). W zależności od jej wysokości podatek wyniesie:

• Nadwyżka do 10278 zł – kwota do zapłaty: 3% podatku od nadwyżki.
• Nadwyżka od 10278 zł do 20556 zł – kwota do zapłaty: 308,3 zł + 5% podatku od nadwyżki.
• Nadwyżka powyżej 20556 zł – kwota do zapłaty: 822,2 zł + 7% podatku od nadwyżki.

Ile wynosi podatek od darowizny samochodu?

Osoby z dalszej rodziny (II grupa podatkowa) oraz osoby niespokrewnione (III grupa podatkowa) powinny zgłosić się do urzędu skarbowego w ciągu 30 dni od daty przekazania pojazdu. Jak w ich przypadku wyliczany jest podatek od darowizny samochodu?

W przypadku II grupy podatkowej kwota wolna od podatku wynosi 7276 zł. W zależności od wysokości nadwyżki obdarowana osoba będzie musiała zapłacić:

• Nadwyżka do 10278 zł – kwota do zapłaty: 7% podatku od nadwyżki.
• Nadwyżka od 10278 zł do 20556 zł – kwota do zapłaty: 719,5 zł + 9% podatku od nadwyżki.
• Nadwyżka powyżej 20556 zł – kwota do zapłaty: 1644,5 zł + 12% podatku od nadwyżki.

Podatek od darowizny samochodu w III grupie, w której kwota wolna wynosi 4902 zł, wyliczany jest na następujących zasadach:

• Nadwyżka do 10278 zł – kwota do zapłaty: 12% podatku od nadwyżki.
• Nadwyżka od 10278 zł do 20556 zł – kwota do zapłaty: 1233,40 zł + 16% podatku od nadwyżki.
• Nadwyżka powyżej 20556 zł – kwota do zapłaty: 2877,90 zł + 20% podatku od nadwyżki.

Zgłoszenie darowizny samochodu do wydziału komunikacji i przerejestrowanie auta

Darowizna samochodu wiąże się również z koniecznością przerejestrowania samochodu w odpowiednim dla miejsca zamieszkania wydziale komunikacji. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy auto zostało przekazane w całości, jak i w określonej części (np. w połowie). 

Ile czasu mamy ma na przerejestrowanie samochodu? Darczyńca i obdarowana osoba powinny stawić się w wydziale komunikacji w ciągu 30 dni od daty zawarcia umowy.

Zgłoszenie darowizny ubezpieczycielowi

O darowiźnie samochodu należy również poinformować towarzystwo, w którym pojazd posiada ważne dummy ubezpieczenie OC. Należy dokonać tego w ciągu 14 dni od przeniesienia własności. Obdarowana osoba powinna dokładnie przeanalizować przekazaną polisę, gdyż może zwiększyć jej zakres o dodatkowe elementy ochrony.

Ponadto, warto pamiętać, że automatyczne przeniesienie dotyczy wyłącznie ubezpieczenia OC, więc tym bardziej jeśli interesuje nas pełen pakiet OC/AC to możemy śmiało podczas rozmowy z konsultantem dopytać o autocasco oraz opcje dodatkowe takie jak rozszerzone assistance, NNW i inne.