Jakie zagrożenia czyhają na dzieci w internecie?

Dzieci w internecie są często o krok przed rodzicami, jeśli chodzi o nowinki technologiczne, aplikacje oraz możliwości, jakie stwarza cyberprzestrzeń. Co więcej, z łatwością wchodzą w interakcje z samym urządzeniem i różnymi aplikacjami, a także z użytkownikami, którzy znajdują się po drugiej stronie.

Przeciętny rodziców powie, że jeśli chodzi o bezpieczeństwo dzieci w internecie, najbardziej obawia się pornografii i pedofilii. Potrafimy już całkiem skutecznie blokować niewłaściwe dla dzieci treści, ale co z pozostałymi zagrożeniami, których środowiskiem rozwoju jest właśnie internet?

Uświadomienie sobie potencjalnych niebezpieczeństw w internecie to pierwszy krok do tego, by skuteczniej chronić nasze pociechy. Co może spotkać dziecko w sieci?

Współczesne dziecko w sieci ma profile w wielu serwisach społecznościowych. Media społecznościowe służą do podtrzymywania relacji ze znajomymi, są przestrzenią edukacji i rozrywki, ale niestety stały się także platformą tzw. cyberprzemocy. Często prześladowcami są rówieśnicy, a przemoc polega w tym przypadku np. na włamaniu się na konto, podszywanie pod jego właściciela i publikowanie ośmieszających treści.

Ofiara cyberprzemocy może też stać się obiektem nękania za pośrednictwem e-maili i innych kanałów komunikacji czy doświadczyć udostępniania z jej poczty elektronicznej prywatnych lub kompromitujących materiałów.

Dzieci z reguły nie przyznają się przed dorosłymi, że spotykają się z cyberprzemocą – boją się nasilenia problemu, niekiedy milczenie wynika z szantażu. Sprawę komplikuje też fakt, że materiały udostępnione w internecie mogą w nim pozostać przez bardzo długi czas. To, co zostało raz opublikowane, może być powielane i rozpowszechniane, nawet długo po zatrzymaniu działań głównego agresora.

Pod tych hasłem kryje się szereg zagrożeń. Dziecko w internecie, nieświadome niebezpieczeństwa, z łatwością dzieli się takimi danymi jak numer telefonu, adres zamieszkania, nazwa szkoły, do której uczęszcza, lokalizacje, w których spędza wolny czas. Dzięki tym informacjom przestępcy łatwiej jest dotrzeć do dziecka i wyłudzić od niego więcej danych – np. numer konta bankowego rodziców. Na podstawie danych osobowych udostępnionych w internecie przestępca może też zaplanować napad na dziecko lub włamanie do jego domu.

Zagrożenie stanowią wszelkie serwisy, które w sprytny sposób zachęcają najmłodszych do płacenia: za dostępy, za dodatkowe treści, za dodatki do gier itp. Dziecko najczęściej otrzymuje komunikat, że to „darmowe i bezpieczne”, a tymczasem wystarczy jeden „bezpłatny” SMS, aby uruchomić cykliczne pobieranie wysokich opłat, na które dziecko wcale nie chciało wyrażać zgody.

Dziecko w sieci ma łatwy dostęp do materiałów: od zdjęć, przez filmy i muzykę, po kopie gier. Często nie zdaje sobie sprawy, że pobieranie ich na dysk i dalsze rozpowszechnianie to piractwo, które uznawane jest za przestępstwo.

To zjawisko polega na udostępnianiu intymnych zdjęć i nagrań za pośrednictwem specjalnych platform, w celu uzyskania określonych gratyfikacji. Nie jest to pedofilia, ponieważ teoretycznie nikt tu nie zmusza dziecka do obnażania – to ono jest aktywną stroną. Najczęściej za nagie zdjęcia dziecko otrzymuje pieniądze albo doładowania karty przedpłaconej.

W sieci bardzo łatwo podszyć się pod kogoś innego, zdobyć sympatię dziecka, a następnie umówić się z nim w realnym świecie i wykorzystać. Jest to tzw. grooming – uwodzenie w sieci w celu nawiązania więzi emocjonalnej i późniejszego wykorzystania seksualnego.

Na koniec odmienny, bardzo często bagatelizowany problem – uzależnienie od internetu. W dzisiejszych czasach nikogo nie dziwi widok dziecka spędzającego całe dnie z tabletem w ręku i przesiadującego długie godziny przed ekranem komputera. Łatwo jest uśpić swoją czujność i przeoczyć moment, w którym relacja dziecka z wirtualnym światem staje się niebezpieczna.

Dziecko uzależnione od internetu zaczyna się izolować, ma problemy z kontaktami społecznymi, cierpi na zaburzenia natury psychicznej, nie wspominając o problemach ze zdrowiem fizycznym (wady kręgosłupa, osłabienie wzroku, niedotlenienie, zaburzenia koncentracji, bóle głowy, bezsenność).

Każdy rodzic chce chronić swoje dziecko przed niebezpieczeństwem. Możemy zabronić dziecku korzystać z internetu albo nakazać mu usunięcie konta w mediach społecznościowych. Jednak to nie rozwiąże problemu. Trwałe efekty przyniesie jedynie przemyślana edukacja dziecka, jak bezpiecznie korzystać z internetu. Poniżej zebraliśmy wskazówki dla rodziców.

• Staraj się edukować dziecko, czego nie warto publikować w sieci. Ważne, aby miało świadomość, że internet nie jest najlepszym miejscem do dzielenia się każdym zdjęciem i wyznaniem. Przekonaj dziecko do większej anonimowości w sieci.
• Najmłodsze dzieci, które dopiero zaczynają korzystać z internetu, powinny odkrywać go wspólnie z rodzicami. Pokaż dziecku wartościowe strony internetowe, serwisy i aplikacje. Postaw na te, które będą rozwijać malucha, a może nawet wniosą wartość w życie całej Twojej rodziny.
• Nie możemy mówić o bezpieczeństwie dzieci i młodzieży w internecie bez przestrzegania zasady ograniczonego zaufania. Wytłumacz dziecku, że nikomu w sieci nie można nadmiernie ufać. Nie bój się mówić wprost o pewnych zagrożeniach; o tym, że poznanym na czacie rówieśnikiem może być dorosły i że może mieć złe zamiary.  
• Spróbuj przekonać dziecko, by informowało Cię o planach spotkania z osobami poznanymi w internecie. 
• Nie złość się i nie karć dziecka, jeśli przyłapiesz je na oglądaniu treści dla dorosłych. Porozmawiaj z nim – być może maluch trafił na nie przypadkiem. Dziecko w takich sytuacjach powinno wiedzieć, że może się do Ciebie zwrócić i powiedzieć, jakie treści w internecie je przestraszyły, zniesmaczyły, zawstydziły. Rozważ też zainstalowanie oprogramowania filtrującego treści (tzw. blokady rodzicielskiej).
• Naucz dziecko netykiety, czyli savoir-vivre’u w komunikacji w sieci. Dzięki temu dziecko nie stanie się internetowym hejterem i prześladowcą.

O bezpieczeństwo dziecka warto dbać kompleksowo, nie tylko w sieci. Ochronę dziecka, gdziekolwiek będzie: w szkole, w domu, podczas ferii, na zajęciach pozalekcyjnych, zapewnia dummyubezpieczenie dla dziecka w Allianz.

Internet może być wielkim dobrodziejstwem dla dziecka i wcale nie musi stanowić dla niego niebezpieczeństwa. Najpierw warto jednak nauczyć je prawidłowego korzystania z sieci oraz uczulić na pewne zagrożenia i niewłaściwe zachowania innych użytkowników.